تحلیلی بر ساماندهی و مداخله در بافت فرسوده‎ی شهری (مطالعه‎ی موردی: بافت فرسوده‎ی شهر خرّم آباد)

فرسودگی واقعیّتی است که تاکنون بیشتر شهرهای باسابقه و تاریخی ایران، تحت تأثیر آن قرار گرفته اند. آنچه مسلّم است، در این‎گونه شهرها این مسأله، رشد بافت شهری را مختل کرده و آن را به پیرامون سوق می دهد و بنابراین افزون‎بر نابودی بافت های درونی و باسابقه‎ی شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد بافت های نوظهور بر گرده‎ی شهر تحمیل می‎کند. این مقاله با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، از روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای و با استفاده از مدل swot و فرایند تحلیل سلسله‎مراتبی (ahp) و با بهره گیری از نرم افزار expertchoice، تهیّه و تدوین شده است. در این پژوهش به بررسی نقاط قوّت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای بافت فرسوده‎ی شهری در شهر خرّم آباد پرداخته ایم. یافته های حاصل از تحلیل مدل فوق در این پژوهش نشان می دهد که دسترسی آسان به نقاط دیگر شهر، وجود مسجد محلّه به‎عنوان مرکز محلّه در بافت فرسوده و تسهیل امکان مداخله در بافت، به‎دلیل وجود درصد بالای ساختمان های یک و دو طبقه، به‎ترتیب با وزن های 315/0، 274/0 و 163/0 مهم ترین نقاط قوّت و در عین حال فرسودگی اغلب مساکن و بافت کالبدی محدوده‎ی مورد مطالعه، غیراستاندارد بودن مصالح به‎کار رفته در اغلب ساختمان ها و وجود معابر تنگ و باریک به‎ترتیب با وزن های 284/0، 195/0 و 158/0 مهم ترین نقاط ضعف بافت فرسوده‎ی شهری خرّم آباد هستند. با این وجود دسترسی آسان به خیابان های اصلی شهر، نزدیکی به مرکز شهر و سازمان‎ها و اداره‎ها و وجود طرح مصوّب بهسازی واحدهای فرسوده‎ی شهر به‎ترتیب با وزن-های 41/0، 184/0 و 123/0 مهم ترین فرصت ها و عدم رسیدگی به وضعیّت محدوده‎ی مورد مطالعه و تشدید فرسودگی آن، فقر ساکنان به‎دلیل تورم بالا و درآمد پایین و عدم کشش‎پذیری شبکه های داخلی بافت با توجّه به تقاضای زیاد به‎ترتیب با وزن های 349/0، 216/0 و 198/0 از جمله مهم ترین تهدیدهای محدوده‎ی مطالعاتی به‎شمار می آیند. تحلیل‎های نهایی در این پژوهش، به راهبردهای رهگشا برای اصلاح و بهبود بافت فرسوده‎ی شهری در خرّم آباد، منجر شده که در متن مقاله به تفصیل آمده است.